Noże tokarskie
Noże tokarskie służą do toczenia wzdłużnego, zewnętrznego i wewnętrznego przy małych, średnich i dużych prędkościach skrawania. Przeznaczone także do przycinania i planowania. Stworzone do obróbki zgrubnej, kształtującej, wykończeniowej, dokładnej i średnio dokładnej oraz profilowania małych, średnich i dużych przedmiotów. Można je mocować na centrach tokarskich, tokarkach karuzelowych, obrabiarkach wielozadaniowych i dużych obrabiarkach z przesuwną głowicą.
Oferujemy noże tokarskie do obrabiania stali węglowych, wysokogatunkowych, nierdzewnych, żeliwa, materiałów nieżelaznych, superstopów żaroodpornych oraz materiałów hartowanych. Narzędzia świetnie spisują się w trudnych warunkach pracy, są zgodne z normami ISO, PL oraz DIN. Z wykorzystaniem chłodziwa zapewniającego większą kontrolę nad łamaniem wiórów i ciepłotą miejsca styku narzędzia z materiałem. Co więcej, ostrza noży tokarskich przystosowanych do podania chłodziwa dłużej zachowują trwałość.
Podstawowe typy noży tokarskich
Właściwie dobrane noże tokarskie umożliwiają uzyskanie bardzo skomplikowanych kształtów przy zachowaniu wysokiej precyzji i dokładności. Kryteria ich wyboru do konkretnych zastosowań powinny uwzględniać przede wszystkim typ noża tokarskiego – jako narzędzia przeznaczonego do konkretnych zadań, takich jak: toczenie, frezowanie, struganie, wiercenie czy szlifowanie.
W tym kontekście noże tokarskie można podzielić następująco:
- Noże do toczenia zewnętrznego – umożliwiają toczenie zewnętrznych powierzchni detalu.
- Noże do toczenia wewnętrznego – skierowane do wnętrza obrabianego detalu pozwalają na precyzyjną obróbkę wewnętrznych otworów lub wybrań/kieszeni.
- Noże do toczenia gwintów i rowkowania – specjalny kształt umożliwia toczenie precyzyjnych gwintów i rowków zewnętrznych.
- Noże do toczenia stożków – odpowiednio dobrany kształt umożliwia toczenie stożków o różnych kątach.
Do obróbki metali stosuje się zazwyczaj noże tokarskie z hartowanej stali szybkotnącej (HSS) lub cermetu (spiek ceramiczno-metalowy), zaś do toczenia detali z twardych materiałów kompozytowych noże diamentowe. Konkretne zadania tokarskie często wymagają zastosowania ostrzy z odpowiednimi kątami nachylenia, dostosowanych do różnych rodzajów obróbki. Mogą to być m.in. ostrza prostokątne, trójkątne, okrągłe itp.
Noże tokarskie można podzielić również na noże jednolite (wykonane z jednego kawałka metalu), noże składane (z wymiennymi płytkami skrawającymi z węglików spiekanych) oraz noże z płytką lutowaną (noże bimetalowe). Noże jednolite są zazwyczaj solidniejsze, jednak wymagają regularnego, precyzyjnego ostrzenia. Noże składane, dzięki systemowi szybkiej wymiany płytek skrawających są bardziej ekonomiczne w eksploatacji.
Zależnie od typu i konstrukcji noże tokarskie mogą być dostępne w wersjach lewych oraz prawych – umożliwiających toczenie w określonym kierunku, zgodnym z kierunkiem obrotu tokarki.
W asortymencie posiadamy:
- noże tokarskie ze stali szybkotnącej
- noże stalowe z wlutowaną płytką okrągłą
- noże tokarskie składane z wymienną płytką wieloostrzową
- wytaczaki (noże do toczenia otworów) z chwytem kwadratowym lub prostokątnym.
Narzędzia dostępne są w wersji prawej i lewej. Zaprojektowano je tak, by osiągać wysoką produktywność przy jednoczesnej oszczędności czasu i pieniędzy. Wyroby mają mocne ostrza, które gwarantują niezawodną, bezpieczną obróbkę. Gładko suną po materiale, przez co powierzchnia uzyskuje niższy stopień chropowatości
Noże składane zaopatrzone są w specjalne złącza redukujące mikroruchy płytki powstające pod wpływem działania sił skrawających. Dedykowane do nich płytki dostępne są w wielu szerokościach ostrza. Ich wymiana przebiega szybko i bezproblemowo dzięki innowacyjnej konstrukcji trzonka noża.
Noże tokarskie – jednolite czy składane?
Noże tokarskie ze stali szybkotnącej (HSS, SW18, SKC, SW7M) dostępne są w wersji jednolitej lub zgrzewanej części roboczej z częścią chwytową. Najczęściej znajdują zastosowanie w obróbce wykańczającej i zgrubnej. Podczas pracy z tego typu narzędziami rekomendowane jest stosowanie odpowiedniego chłodziwa, które zapewnia nie tylko obniżenie temperatury roboczej, ale też zmniejsza tarcie, pomaga usuwać wióry i zabezpiecza przed korozją. Noże jednolite, podobnie jak noże z płytką lutowaną na stałe, wymagają okresowego ostrzenia za pomocą szlifierki stołowej lub specjalnych ostrzałek. W trakcie procesu ostrzenia możliwa jest modyfikacja kształtu krawędzi tnącej i jej dostosowanie do indywidualnych potrzeb.
Profesjonalni użytkownicy najczęściej sięgają po noże tokarskie składane z wymiennymi płytkami z ceramiki przemysłowej lub diamentu. W zależności od producenta dostępne są różne systemy wymiany zużytych płytek – bezpośrednie dokręcanie za pomocą śruby, docisku lub dźwigni kątowej. Najważniejsze zalety noży składanych to: wszechstronność i wielofunkcyjność, wysoka precyzja oraz powtarzalność obróbki (uzyskiwanie powtarzalnej geometrii i jakości ostrza po kolejnych wymianach płytek). Większe jest też bezpieczeństwo użytkowania – nie trzeba ich ostrzyć, co wiąże się z ryzykiem skaleczeń lub uszkodzenia narzędzia.
Łatwość wymiany płytek tnących sprawia, że noże tokarskie składane są optymalnym wyborem w projektach wymagających częstych zmian ostrza. Mogą być w prosty sposób dostosowane do różnych technik skrawania i obróbki zróżnicowanych materiałów: metalu, tworzyw sztucznych, drewna. Noże z wymiennymi płytkami to rozwiązanie droższe w zakupie, jednak tańsze i wygodniejsze w codziennej eksploatacji - zwłaszcza w przypadku produkcji wielkoseryjnej.
Noże tokarskie – oznaczenia
Oznaczenia noży tokarskich składają się z kombinacji liter i cyfr w systemie kodowania ISO, dostarczających informacji, takich jak: typ noża, wielkość trzonka, sposób mocowania, rozmiar i geometrię płytki skrawającej, kąt natarcia, rodzaj oraz materiał obróbki. Oznaczenia te mogą się nieco różnić, w zależności od konkretnego producenta. Aby ułatwić dobór właściwego narzędzia do konkretnego zastosowania i posiadanego parku maszynowego firmy publikują odpowiednie tabele, z których w prosty sposób możemy odczytać niezbędne parametry.
Dla bezpieczeństwa, maksymalizacji efektów efektów toczenia, komfortu pracy oraz minimalizacji ryzyka uszkodzeń materiału warto zadbać, aby używane narzędzia były zgodne z branżowymi normami (ISO – międzynarodowa, PN – polska, DIN – niemiecka, ANSI - amerykańska), jak również posiadały wymagane prawem atesty. Warunki te spełniają, dostępne w ofercie hurtowni Art-Met, noże tokarskie i akcesoria renomowanych producentów, takich jak: Sandvik Coromant, Pafana, Fenes czy Dolfamex.
Noże tokarskie – FAQ
Trzonki noży tokarskich, przeznaczonych do obróbki konkretnych grup materiałów są dla ułatwienia oznaczone odpowiednimi kolorami, pozwalającymi na ich szybką identyfikację. Kolor niebieski (grupa P) oznacza stal, czerwony (grupa K) - żeliwo, zaś żółty (grupa M) - stal nierdzewną.
Zdzierak to rodzaj noża tokarskiego służącego do obróbki wstępnej (zgrubnej) materiału, czyli zdjęcia warstwy wierzchniej i większości naddatków. Bywa również stosowany do obróbki średnio-dokładnej przy małych naddatkach. Zdzieraki charakteryzują się krawędziami skrawającymi o wysokiej wytrzymałości oraz dużym kątem naroża, dzięki czemu lepiej znoszą duże posuwy i wysokie opory skrawania. Podobnie jak inne typy noży tokarskich zdzieraki dostępne są w różnych wersjach mocowania, wykonania i położenia części roboczej względem trzonka.
Nie każda płytka skrawająca pasuje do każdego noża tokarskiego. Zarówno noże, jak i wymienne płytki do nich opisywane są za pomocą kombinacji umieszczonych na nich liter i cyfr w systemie oznaczania ISO. Opisują one m.in. kształt płytki, jej rozmiar (długość krawędzi tnącej), kąt natarcia czy system mocowania. Aby prawidłowo dobrać płytkę dedykowaną danemu typowi noża należy odczytać i porównać zamieszczone przez producenta oznaczenia na obu elementach.
Podział noży tokarskich dokonywany jest według różnych kryteriów. W zależności od sposobu mocowania można wyróżnić noże mocowane bezpośrednio na obrabiarce oraz noże oprawkowe (mocowane w dedykowanym gnieździe oprawki). Uwzględniając sposób wykonania rozróżniamy noże tokarskie jednolite, noże z wlutowaną płytką oraz noże składane z wymiennymi płytkami. Innym kryterium jest podział na noże prawo- oraz lewostronne, zależnie od położenia części roboczej (ostrza) względem trzonka noża. Wymienione kryteria mogą się oczywiście przenikać, np. prawostronny nóż oprawkowy z wymienną płytką.
Najpopularniejszym materiałem do wyrobu noży tokarskich jest stal szybkotnąca (HSS) - wykonane z niej ostrza używane są do obróbki materiałów wymagających mniejszej prędkości skrawania, takich jak: stal, staliwo, żeliwo i miękki mosiądz. Noże wyposażone w płytki z węglika spiekanego znajdują (w zależności od gatunku) znajdują zastosowanie w toczeniu: stali węglowej, stali narzędziowej nie hartowanej, stali nierdzewnej, brązu fosforowego, stopów lekkich i żeliwa ciągliwego. W przypadku twardszych i bardziej wymagających materiałów (np. stali hartowanej, kompozytów) stosuje się również noże tokarskie z ostrzami wykonanymi z ceramiki technicznej, azotku boru (CBN) lub diamentu polikrystalicznego (PCD).
Wartości kątów nożna tokarskiego mogą przyjmować wiele wartości, w zależności od typu wykonywanej operacji. Kąt przyłożenia, przystawienia, natarcia i pochylenia krawędzi tnącej decydują w dużej mierze o uzyskaniu założonych rezultatów procesu obróbki. Ich właściwy dobór wpływa na jakość uzyskanej powierzchni, sposób formowania wiórów, kierunek sił skrawania, poziom drgań, a także trwałość ostrza oraz ogólną wydajność toczenia.
Podział na noże tokarskie prawo- i lewostronne odnosi się do kierunku skrawania materiału przy toczeniu wzdłużnym. Nóż tokarski prawostronny (prawy) posiada ostrze z lewej strony i skrawa obrabiany materiał od strony prawej do lewej. Nóż tokarski lewostronny (lewy) wyposażony jest natomiast w ostrze skierowane w prawo i umożliwia pracę od strony prawej do lewej.
Źródło: tbitools.pl
